Ngọc hồ ngâm 玉壺吟 • Bài ngâm bầu rượu ngọc
玉壺吟
烈士擊玉壺，
壯心惜暮年。
三杯拂劍舞秋月，
忽然高詠涕灑漣。
鳳凰初下紫泥詔，
謁帝稱觴登御筵。
揄揚九重萬乘主，
謔浪赤墀青瑣賢。
朝天數挽飛龍馬，
敕賜珊瑚白玉鞭。
世人不識東方朔，
大隱金門是謫仙。
西施宜笑復宜顰，
丑女效之徒累身。
君王雖愛蛾眉好，
無奈宮中妒殺人。
Ngọc hồ ngâm
Liệt sĩ kích ngọc hồ,
Tráng tâm tích mộ niên.
Tam bôi phất kiếm vũ thu nguyệt,
Hốt nhiên cao vịnh thế sái liên.
Phụng hoàng sơ há tử nê chiếu,
Yết đế xưng tràng đăng ngự diên.
Du dương cửu trùng vạn thừa chủ,
Hước lãng xích trì thanh toả hiền.
Triêu thiên sổ vãn phi long mã,
Sắc tứ san hô bạch ngọc tiên.
Thế nhân bất thức Đông Phương Sóc,
Đại ẩn Kim Môn thị trích tiên.
Tây Thi nghi tiếu phục nghi tần,
Sửu nữ hiệu chi đồ luỵ thân.
Quân vương tuy ái nga mi hảo,
Vô nại cung trung đố sát nhân.
Dịch nghĩa
Kẻ sĩ cương cường gõ bầu rượu ngọc,
Tâm anh hùng còn tiếc lúc về già.
Uống ba chén rút kiếm ra múa dưới trăng,
Bỗng ngâm lớn bài vịnh mà rơi nước mắt.
Xưa chiếu phụng hoàng có quốc ấn bằng mực tía,
Được phép dự tiệc hoàng cung.
Làm thơ ca ngợi thiên tử trên cao chín bậc, chủ nhân vạn cỗ xe sang trọng,
Bỡn cợt với các đồng liêu nơi thềm son, cửa trạm trổ xanh.
Buổi sáng cưỡi ngựa phi long đi chầu,
Vua còn hạ chiếu ban roi cẩn ngọc san hô.
Tiếc người đời không biết Đông Phương Sóc,
Cùng tiên bị lưu đày ẩn lớn trong Kim Môn.
Tây Thi dù cười hay chau mày cũng đều đẹp,
Người xấu xí bắt chước chỉ mang luỵ vào thân.
Dù vua có yêu nét mày ngài bao nhiêu,
Cũng không tránh được trong cung có kẻ ganh ghét mưu hại.
玉壺吟
Ngọc hồ ngâm
Bài ngâm bầu rượu ngọc
烈士擊玉壺，
Liệt sĩ kích ngọc hồ,
Kẻ sĩ cương cường gõ bầu rượu ngọc,
壯心惜暮年。
Tráng tâm tích mộ niên.
Tâm anh hùng còn tiếc lúc về già.
三杯拂劍舞秋月，
Tam bôi phất kiếm vũ thu nguyệt,
Uống ba chén rút kiếm ra múa dưới trăng,
忽然高詠涕灑漣。
Hốt nhiên cao vịnh thế sái liên.
Bỗng ngâm lớn bài vịnh mà rơi nước mắt.
鳳凰初下紫泥詔，
Phụng hoàng sơ há tử nê chiếu,
Xưa chiếu phụng hoàng có quốc ấn bằng mực tía,
謁帝稱觴登御筵。
Yết đế xưng tràng đăng ngự diên.
Được phép dự tiệc hoàng cung.
揄揚九重萬乘主，
Du dương cửu trùng vạn thừa chủ,
Làm thơ ca ngợi thiên tử trên cao chín bậc, chủ nhân vạn cỗ xe sang trọng,
謔浪赤墀青瑣賢。
Hước lãng xích trì thanh toả hiền.
Bỡn cợt với các đồng liêu nơi thềm son, cửa trạm trổ xanh.
朝天數挽飛龍馬，
Triêu thiên sổ vãn phi long mã,
Buổi sáng cưỡi ngựa phi long đi chầu,
敕賜珊瑚白玉鞭。
Sắc tứ san hô bạch ngọc tiên.
Vua còn hạ chiếu ban roi cẩn ngọc san hô.
世人不識東方朔，
Thế nhân bất thức Đông Phương Sóc,
Tiếc người đời không biết Đông Phương Sóc,
大隱金門是謫仙。
Đại ẩn Kim Môn thị trích tiên.
Cùng tiên bị lưu đày ẩn lớn trong Kim Môn.
西施宜笑復宜顰，
Tây Thi nghi tiếu phục nghi tần,
Tây Thi dù cười hay chau mày cũng đều đẹp,
丑女效之徒累身。
Sửu nữ hiệu chi đồ luỵ thân.
Người xấu xí bắt chước chỉ mang luỵ vào thân.
君王雖愛蛾眉好，
Quân vương tuy ái nga mi hảo,
Dù vua có yêu nét mày ngài bao nhiêu,
無奈宮中妒殺人。
Vô nại cung trung đố sát nhân.
Cũng không tránh được trong cung có kẻ ganh ghét mưu hại.