Giả sơn ngâm 假山吟 • Bài ngâm về hòn non bộ

假山吟

海上假山何處來？
聞之出自烏柏臺。
山石少時翁所砌，
山木少時翁所栽。
至今山木甚苯䔿，
至今山石俱莓苔。
翁之年以九十二，
日與此山將徘徊。
一朝雲間乘鶴去，
此山委翳乎蒿萊。
子孫欲向富家賣，
富家不嗜真可哀。
我自病回有一海，
有海每恨無山排。
忽然此山望望至，
排之睨視無不佳。
休翁之失休翁得，
山海運會亦奇哉！

Giả sơn ngâm

Hải thượng giả sơn hà xứ lai?
Văn chi xuất tự Ô Bách đài.
Sơn thạch thiếu thời ông sở xế,
Sơn mộc thiếu thời ông sở tài.
Chí kim sơn mộc thậm bổn tỗn,
Chí kim sơn thạch câu môi đài.
Ông chi niên dĩ cửu thập nhị,
Nhật dữ thử sơn tương bồi hồi.
Nhất triêu vân gian thừa hạc khứ,
Thử sơn uỷ ế hồ hao lai.
Tử tôn dục hướng phú gia mại,
Phú gia bất thị chân khả ai.
Ngã tự bệnh hồi hữu nhất hải,
Hữu hải mỗi hận vô sơn bài.
Hốt nhiên thử sơn vọng vọng chí,
Bài chi nghễ thị vô bất giai.
Hưu ông chi thất, hưu ông đắc,
Sơn hải vận hội diệc kỳ tai!

Dịch nghĩa

Hòn non bộ ở trên bể từ đâu mà đến?
Nghe nói từ tay một vị Ngự sử làm ra.
Đá núi ấy là do ông xây đắp từ lúc trẻ tuổi,
Cây núi ấy cũng do ông trồng từ buổi thiếu thời.
Đến nay cây núi đã tốt um,
Đến nay đá núi đã rêu đầy.
Ông đã chín mươi hai tuổi,
Vẫn hàng ngày quanh quẩn với núi này.
Một buổi kia ông cưỡi hạc đi rồi,
Núi này bị vứt bỏ trong đám cỏ rậm.
Con cháu ông toan bán cho nhà giàu,
Nhà giàu không thích, thật đáng thương.
Ta từ khi ốm về nghỉ vẫn có một cái bể,
Có bể nhưng vẫn hận vì không có núi bày.
Bỗng đâu núi này lù lù đến,
Bày vào bể ngắm xem cái gì cũng xinh.
Một ông già về hưu mất, thì một ông già về hưu khác được,
Vận hội núi bể cũng lạ kỳ thay!

假山吟



Giả sơn ngâm

Bài ngâm về hòn non bộ

海上假山何處來？
Hải thượng giả sơn hà xứ lai?
Hòn non bộ ở trên bể từ đâu mà đến?

聞之出自烏柏臺。
Văn chi xuất tự Ô Bách đài.
Nghe nói từ tay một vị Ngự sử làm ra.

山石少時翁所砌，
Sơn thạch thiếu thời ông sở xế,
Đá núi ấy là do ông xây đắp từ lúc trẻ tuổi,

山木少時翁所栽。
Sơn mộc thiếu thời ông sở tài.
Cây núi ấy cũng do ông trồng từ buổi thiếu thời.

至今山木甚苯䔿，
Chí kim sơn mộc thậm bổn tỗn,
Đến nay cây núi đã tốt um,

至今山石俱莓苔。
Chí kim sơn thạch câu môi đài.
Đến nay đá núi đã rêu đầy.

翁之年以九十二，
Ông chi niên dĩ cửu thập nhị,
Ông đã chín mươi hai tuổi,

日與此山將徘徊。
Nhật dữ thử sơn tương bồi hồi.
Vẫn hàng ngày quanh quẩn với núi này.

一朝雲間乘鶴去，
Nhất triêu vân gian thừa hạc khứ,
Một buổi kia ông cưỡi hạc đi rồi,

此山委翳乎蒿萊。
Thử sơn uỷ ế hồ hao lai.
Núi này bị vứt bỏ trong đám cỏ rậm.

子孫欲向富家賣，
Tử tôn dục hướng phú gia mại,
Con cháu ông toan bán cho nhà giàu,

富家不嗜真可哀。
Phú gia bất thị chân khả ai.
Nhà giàu không thích, thật đáng thương.

我自病回有一海，
Ngã tự bệnh hồi hữu nhất hải,
Ta từ khi ốm về nghỉ vẫn có một cái bể,

有海每恨無山排。
Hữu hải mỗi hận vô sơn bài.
Có bể nhưng vẫn hận vì không có núi bày.

忽然此山望望至，
Hốt nhiên thử sơn vọng vọng chí,
Bỗng đâu núi này lù lù đến,

排之睨視無不佳。
Bài chi nghễ thị vô bất giai.
Bày vào bể ngắm xem cái gì cũng xinh.

休翁之失休翁得，
Hưu ông chi thất, hưu ông đắc,
Một ông già về hưu mất, thì một ông già về hưu khác được,

山海運會亦奇哉！
Sơn hải vận hội diệc kỳ tai!
Vận hội núi bể cũng lạ kỳ thay!