Bạch đầu ngâm 白頭吟 • Ngâm đầu bạc

白頭吟

錦水東北流，
波蕩雙鴛鴦。
雄巢漢宮樹，
雌弄秦草芳。
寧同萬死碎綺翼，
不忍雲間兩分張。
此時阿嬌正嬌妒，
獨坐長門愁日暮。
但愿君恩顧妾深，
豈惜黃金買詞賦。
相如作賦得黃金，
丈夫好新多異心。
一朝將聘茂陵女，
文君因贈白頭吟。
東流不作西歸水，
落花辭條羞故林。
兔絲固無情，
隨風任傾倒。
誰使女蘿枝，
而來強縈抱。
兩草猶一心，
人心不如草。
莫卷龍須席，
從他生網絲。
且留琥珀枕，
或有夢來時。
覆水再收豈滿杯，
棄妾已去難重回。
古來得意不相負，
只今惟見青陵臺。

Bạch đầu ngâm

Cẩm thuỷ đông bắc lưu,
Ba đãng song uyên ương.
Hùng sào Hán cung thụ,
Thư lộng Tần thảo phương.
Ninh đồng vạn tử toái ỷ dực,
Bất nhẫn vân gian lưỡng phân trương.
Thử thì A Kiều chính kiều đố,
Độc toạ Trường Môn sầu nhật mộ.
Đãn nguyện quân ân cố thiếp thâm,
Khởi tích hoàng kim mãi từ phú.
Tương Như tác phú đắc hoàng kim,
Trượng phu hiếu tân đa dị tâm.
Nhất triêu tương sính Mậu Lăng nữ,
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”.
Đông lưu bất tác tây quy thuỷ,
Lạc hoa từ điều tu cố lâm.
Thố ty cố vô tình,
Tuỳ phong nhiệm khuynh đảo.
Thuỳ sử nữ la chi,
Nhi lai cưỡng oanh bão.
Lưỡng thảo do nhất tâm,
Nhân tâm bất như thảo.
Mạc quyển long tu tịch,
Tòng tha sinh võng ty.
Thả lưu hổ phách chẩm,
Hoặc hữu mộng lai thì.
Phúc thuỷ tái thu khởi mãn bôi,
Khí thiếp dĩ khứ nan trùng hồi.
Cổ lai đắc ý bất tương phụ,
Chỉ kim duy kiến Thanh Lăng đài.

Dịch nghĩa

Dòng nước như gấm trôi về đông bắc
Trên sóng chấp chới đôi uyên ương
Con trống đậu trên cây ở Hán cung
Con mái đùa trong cỏ thơm đất Tần
Thà cùng nhau chết vạn lần, nát lông cánh
Chứ không chịu chia lìa nhau trong mây
Khi A Kiều trong cơn ghen thủa ấy
Ngồi một mình buồn ngày tàn ở Trường Môn
Chỉ mong ơn vua thương tới nàng hơn
Há tiếc hoàng kim mua từ phú
Tương Như làm phú được hoàng kim
Trượng phu ưa mới sinh lòng khác
Một sớm muốn cưới cô gái Mậu Lăng
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”
Nước đã về đông chẳng quay lại hướng tây
Hoa lìa cành thẹn với rừng cũ
Cỏ thố ty vốn vô tình
Theo gió mà ngả nghiêng
Ai xui khiến dây cỏ nữ la
Tìm tới quấn quýt không rời
Hai loài cỏ, chung một tấm lòng
Lòng người sao chẳng như cỏ ấy
Đừng cuốn chiếc chiếu long tu (râu rồng)
Mặc cho tơ nhện chăng đầy
Hãy để lại chiếc gối hổ phách
Biết đâu sẽ có lúc về trong giấc mơ
Nước đổ đi rồi, há thu lại đầy chén sao
Chàng khinh bạc bỏ thiếp đi, khó mà quay lại
Xưa nay khi đắc ý, không ruồng rẫy nhau
Giờ chỉ còn thấy đài Thanh Lăng mà thôi

白頭吟



Bạch đầu ngâm

Ngâm đầu bạc

錦水東北流，
Cẩm thuỷ đông bắc lưu,
Dòng nước như gấm trôi về đông bắc

波蕩雙鴛鴦。
Ba đãng song uyên ương.
Trên sóng chấp chới đôi uyên ương

雄巢漢宮樹，
Hùng sào Hán cung thụ,
Con trống đậu trên cây ở Hán cung

雌弄秦草芳。
Thư lộng Tần thảo phương.
Con mái đùa trong cỏ thơm đất Tần

寧同萬死碎綺翼，
Ninh đồng vạn tử toái ỷ dực,
Thà cùng nhau chết vạn lần, nát lông cánh

不忍雲間兩分張。
Bất nhẫn vân gian lưỡng phân trương.
Chứ không chịu chia lìa nhau trong mây

此時阿嬌正嬌妒，
Thử thì A Kiều chính kiều đố,
Khi A Kiều trong cơn ghen thủa ấy

獨坐長門愁日暮。
Độc toạ Trường Môn sầu nhật mộ.
Ngồi một mình buồn ngày tàn ở Trường Môn

但愿君恩顧妾深，
Đãn nguyện quân ân cố thiếp thâm,
Chỉ mong ơn vua thương tới nàng hơn

豈惜黃金買詞賦。
Khởi tích hoàng kim mãi từ phú.
Há tiếc hoàng kim mua từ phú

相如作賦得黃金，
Tương Như tác phú đắc hoàng kim,
Tương Như làm phú được hoàng kim

丈夫好新多異心。
Trượng phu hiếu tân đa dị tâm.
Trượng phu ưa mới sinh lòng khác

一朝將聘茂陵女，
Nhất triêu tương sính Mậu Lăng nữ,
Một sớm muốn cưới cô gái Mậu Lăng

文君因贈白頭吟。
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”.
Văn Quân nhân tặng “Bạch đầu ngâm”

東流不作西歸水，
Đông lưu bất tác tây quy thuỷ,
Nước đã về đông chẳng quay lại hướng tây

落花辭條羞故林。
Lạc hoa từ điều tu cố lâm.
Hoa lìa cành thẹn với rừng cũ

兔絲固無情，
Thố ty cố vô tình,
Cỏ thố ty vốn vô tình

隨風任傾倒。
Tuỳ phong nhiệm khuynh đảo.
Theo gió mà ngả nghiêng

誰使女蘿枝，
Thuỳ sử nữ la chi,
Ai xui khiến dây cỏ nữ la

而來強縈抱。
Nhi lai cưỡng oanh bão.
Tìm tới quấn quýt không rời

兩草猶一心，
Lưỡng thảo do nhất tâm,
Hai loài cỏ, chung một tấm lòng

人心不如草。
Nhân tâm bất như thảo.
Lòng người sao chẳng như cỏ ấy

莫卷龍須席，
Mạc quyển long tu tịch,
Đừng cuốn chiếc chiếu long tu (râu rồng)

從他生網絲。
Tòng tha sinh võng ty.
Mặc cho tơ nhện chăng đầy

且留琥珀枕，
Thả lưu hổ phách chẩm,
Hãy để lại chiếc gối hổ phách

或有夢來時。
Hoặc hữu mộng lai thì.
Biết đâu sẽ có lúc về trong giấc mơ

覆水再收豈滿杯，
Phúc thuỷ tái thu khởi mãn bôi,
Nước đổ đi rồi, há thu lại đầy chén sao

棄妾已去難重回。
Khí thiếp dĩ khứ nan trùng hồi.
Chàng khinh bạc bỏ thiếp đi, khó mà quay lại

古來得意不相負，
Cổ lai đắc ý bất tương phụ,
Xưa nay khi đắc ý, không ruồng rẫy nhau

只今惟見青陵臺。
Chỉ kim duy kiến Thanh Lăng đài.
Giờ chỉ còn thấy đài Thanh Lăng mà thôi