Dữ Sử lang trung khâm thính Hoàng Hạc lâu thượng xuy địch 與史郎中欽聽黃鶴樓上吹笛 • Cùng quan Lang trung họ Sử uống rượu nghe sáo trên lầu Hoàng Hạc • Đề Bắc Tạ bi • 題北謝碑 • Hoàng Hạc lâu văn địch • 黃鶴樓聞笛

Tác giả: Lý Bạch | Năm sáng tác: Chưa rõ

與史郎中欽聽黃鶴樓上吹笛

一為遷客去長沙,
西望長安不見家。
黃鶴樓中吹玉笛,
江城五月落梅花。

 

Dữ Sử lang trung khâm thính Hoàng Hạc lâu thượng xuy địch

Nhất vi thiên khách[1] khứ Trường Sa[2],
Tây vọng Trường An[3] bất kiến gia.
Hoàng Hạc lâu[4] trung xuy ngọc địch,
Giang Thành ngũ nguyệt “Lạc mai hoa[5]”.

 

Dịch nghĩa

Một lần làm khách đi đày đến Trường Sa,
Nhìn về phía tây thành Trường An chẳng thấy nhà.
Trong lầu Hoàng Hạc nghe tiếng sáo ngọc,
Thành Giang Hạ tháng năm nghe khúc “Lạc mai hoa”.


與史郎中欽聽黃鶴樓上吹笛



Dữ Sử lang trung khâm thính Hoàng Hạc lâu thượng xuy địch

Cùng quan Lang trung họ Sử uống rượu nghe sáo trên lầu Hoàng Hạc

一為遷客去長沙,
Nhất vi thiên khách khứ Trường Sa,
Một lần làm khách đi đày đến Trường Sa,

西望長安不見家。
Tây vọng Trường An bất kiến gia.
Nhìn về phía tây thành Trường An chẳng thấy nhà.

黃鶴樓中吹玉笛,
Hoàng Hạc lâu trung xuy ngọc địch,
Trong lầu Hoàng Hạc nghe tiếng sáo ngọc,

江城五月落梅花。
Giang Thành ngũ nguyệt “Lạc mai hoa”.
Thành Giang Hạ tháng năm nghe khúc “Lạc mai hoa”.

Trích dẫn:
(Năm 759)

Đề bài này có nơi chép là Đề Bắc Tạ bi 題北謝碑 hay Hoàng Hạc lâu văn địch 黃鶴樓聞笛. Bắc Tạ bi là tấm bia dựng trong Hoàng Hạc lâu.

Chú thích:

[1]
Kẻ bị đi đày, chỉ Giả Nghị 賈誼 đời Tây Hán, bị gièm pha biếm đi Trường Sa. Khoảng năm 756, Lý Bạch làm việc dưới chướng Vĩnh vương Lý Lân. Lân làm phản, bị giết chết, Lý Bạch cũng bị kết án tử hình, nhưng được nhiều người xin tha, nên chỉ bị đày đi Dạ Lang, nay là huyện Đồng Tử, tỉnh Quý Châu.

» Có 2 bài cùng chú thích:
  • (Lưu Vũ Tích)
  • (Phan Huy Ích)
[2]
( ): Trường Sa 長沙 là tên quận đặt ra từ đời Tấn, thời Hán trở thành một nước, địa vực bao gồm phần đất toàn tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc ngày nay. Giả Nghị 賈誼 (200 TCN - 169 TCN) đời Hán bị biếm ra làm Trường Sa vương thái phó ở đây. Đến thời nhà Hậu Hán và nhà Tấn, đất này lại trở thành quận với các tên gọi là Tương Châu 湘州, Đàm Châu 潭州, và là kinh đô của nước Sở (907-951) trong thời kỳ Ngũ đại Thập quốc, ngày nay là thủ phủ của tỉnh Hồ Nam và là một trung tâm thương mại, sản xuất và vận chuyển quan trọng. Thành phố này nằm ở phía hạ du sông Tương, là một nhánh của sông Dương Tử.

Hình: Thành phố Trường Sa của tỉnh Hồ Nam ngày nay

» Có 6 nội dung nhắc tới:
  • (Đặng Minh Khiêm)
  • (Đỗ Phủ)
  • (Đỗ Phủ)
  • (Lưu Trường Khanh)
  • (Nguyên Hiếu Vấn)
  • (Nguyễn Trung Ngạn)
» Có 7 bài cùng chú thích:
  • (Đỗ Phủ)
  • (Lưu Trường Khanh)
  • (Nguyên Hiếu Vấn)
  • (Nguyễn Trung Ngạn)
  • (Đỗ Phủ)
  • (Nguyễn Tiến Đường)
  • (Đặng Minh Khiêm)
[3]
( ): Trường An 長安 là kinh đô nhà Hán và nhà Đường, Trung Quốc, cố chỉ nay trong thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, là thắng cảnh du lịch quốc tế. Các đời sau, cả ở Trung Quốc và Việt Nam, người ta cũng thường dùng Trường An với nghĩa là kinh đô nói chung. Ví dụ câu ở ca dao “Chẳng thơm cũng thể hoa lài, Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An”, Tràng An dùng để chỉ kinh thành Thăng Long.

Hình: Cổng phía đông thành Tây An ngày nay

» Có 5 nội dung nhắc tới:
  • (Cố Huống)
  • (Khuyết danh Việt Nam)
  • (Ngô Thì Nhậm)
  • (Nguyễn Du)
  • (Nguyễn Du)
» Có 31 bài cùng chú thích:
  • (Nguyễn Du)
  • (Nguyễn Du)
  • (Nguyễn Du)
  • (Ngô Thì Nhậm)
  • (Khuyết danh Việt Nam)
  • (Ngô Vĩ Nghiệp)
  • (Nguyễn Trãi)
  • (Tân Khí Tật)
  • (Nguyên Hiếu Vấn)
  • (Nguyễn Phi Khanh)
  • (Vương An Thạch)
  • (Phạm Đình Hổ)
  • (Khuyết danh Việt Nam)
  • (Thái Thuận)
  • (Nguyễn Công Trứ)
  • (Cố Huống)
  • (Cao Bá Quát)
  • (Nguyễn Giản Thanh)
  • (Vũ Phạm Khải)
  • (Dương Cự Nguyên)
  • (Nguyễn Trang)
  • (Lâu Thược)
  • (Phan Quế)
  • (Lý Đông Dương)
  • (Chúc Doãn Minh)
  • (Hà Cảnh Minh)
  • (Ngô Vĩ Nghiệp)
  • (Trần Bích San)
  • (Ngô Thì Nhậm)
  • (Dương Bá Trạc)
  • (Lý Duy Thuần)
[4]
( ): Hoàng Hạc lâu 黃鶴樓 là một ngôi lầu được ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Lầu được xem là một trong Tứ đại danh lâu của Trung Quốc (cùng với Nhạc Dương lâu ở Nhạc Dương, Đằng Vương các ở Nam Xương, Bồng Lai các ở Bồng Lai). và là ngôi lầu nổi tiếng được các thi nhân ca tụng. ghềnh đá Hoàng Hạc của Xà sơn bên bờ sông Dương Tử, thuộc thành phố Vũ Hán, huyện Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc, vào năm Hoàng Vũ thứ 2 (223) đời nhà Ngô thời Tam Quốc. Đến nay, lầu đã có 12 lần bị thiêu huỷ, 12 lần xây cất lại, mỗi lần lại cao hơn và có nhiều tầng hơn.

Tên gọi Hoàng Hạc của lầu này bắt nguồn từ truyền thuyết dân gian. Tương truyền Phí Vĩ 費禕 (?-253) tự Văn Vi 文偉, một tu sĩ đắc đạo thành tiên thường cưỡi hạc vàng ngao du sơn thuỷ. Một hôm, tiên và hạc bay ngang Vũ Hán và dừng chân lại trên Xà sơn để nhìn ngắm, một bên là cảnh đẹp hùng vĩ của Trường Giang và bên kia là Ngũ Hồ trong khói sương diễm lệ. Người đời sau đã từ nơi tiên cưỡi hạc vàng bay đi xây lên một tháp lầu đặt tên là Hoàng Hạc lâu. Thời xưa, đây là nơi gặp mặt của các văn nhân mặc khách. Thời Đường (618-907), các thi nhân đến đây để vừa thưởng ngoạn phong cảnh non nước mây ngàn hữu tình, vừa uống rượu làm thơ.

Chiến tranh và thời gian đã phá huỷ những kiến trúc của lầu và đều được tái thiết. Lầu nguyên có 3 tầng, vào khoảng niên hiệu Hàm Phong (1851-1861) bị giặc giã đốt phá, tới niên hiệu Đồng Trị (1862-1874) tình hình ổn định, lầu Hoàng Hạc mới được xây dựng lại năm 1868 gồm 2 tầng, tầng trên thờ Phí tiên, tầng dưới thờ Lã tiên, gọi là Thanh lâu, nhưng đến niên hiệu Quang Tự lại bị cháy năm 1884. Năm 1957, khi ngôi cầu đầu tiên vượt sông Dương Tử được xây cất, vị trí cũ của Hoàng Hạc lâu bị trưng dụng và các kiến trúc Hoàng Hạc lâu được dời cách vị trí cũ 1km. Tháng 10-1981, Hoàng Hạc lâu được tái thiết và tháng 6-1985 khánh thành. Tháp hiện nay là một công trình được xây lại bằng vật liệu hiện đại và có một cầu thang máy. Hoàng Hạc lâu giờ nằm trong Hoàng Hạc công viên, là nơi thu hút du khách trong và ngoài nước Trung Quốc.

Hình: Hoàng Hạc lâu

Hình: Hoàng Hạc lâu

» Có 22 nội dung nhắc tới:
  • (Bùi Văn Dị)
  • (Chu Bật)
  • (Đinh Nho Hoàn)
  • (Đoàn Nguyễn Tuấn)
  • (Lê Quang Định)
  • (Lý Bạch)
  • (Lý Bạch)
  • (Mao Trạch Đông)
  • (Ngô Thì Nhậm)
  • (Ngô Thì Vị)
  • (Nguyễn Du)
  • (Nguyễn Phúc Ưng Bình)
  • (Nguyễn Trung Ngạn)
  • (Phạm Hy Lượng)
  • (Phan Huy Ích)
  • (Phan Huy Thực)
  • (Phan Thanh Giản)
  • (Sài Vọng)
  • (Thôi Hiệu)
  • (Tiền Trừng Chi)
  • (Trần Ngọc Dư)
  • (Trịnh Hoài Đức)
» Có 3 bài cùng chú thích:
  • (Nguyễn Phúc Ưng Bình)
  • (Lý Bạch)
  • (Trần Ngọc Dư)
[5]
Tên nhạc khúc cổ.

» Có 1 bài cùng chú thích:
  • (Tạ Trăn)
Thẻ: