Khấp Vĩnh Tường quan

Tác giả: Hồ Xuân Hương | Năm sáng tác: Chưa rõ

Bài thơ “Khấp Vĩnh Tường quan” (Khóc quan Vĩnh Tường) là một tác phẩm chữ Hán nổi tiếng của Hồ Xuân Hương, viết để bày tỏ sự tiếc thương khi một vị quan tên là Vĩnh Tường qua đời — người từng có công bảo vệ, bênh vực bà trước những bất công của xã hội phong kiến.

 

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường[1] ôi,
Cái nợ phù sinh có thế thôi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
Ném tung hồ thỉ[2] bốn phương trời.
Nắm xương dưới đất chau mày khóc,
Hòn máu[3] trên tay mỉm miệng cười.
Đã thế thời thôi cho mát mẻ,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi

Khấp Vĩnh Tường quan

 

Xem thêm >>> Khóc chồng làm thuốc

Thể loại:
Trích dẫn:

(Theo bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922

Khấp quan phủ

Trăm năm ‡ ông phủ Vĩnh Tường ôi,
Cái nợ ‡ ba sinh ‡ đã trả rồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
‡ Tung hê hồ thỉ bốn phương trời.
‡ Cán cân tạo hoá rơi đâu mất,
Miệng túi càn khôn thắt lại rồi.
Hăm bảy tháng trời là mấy chốc,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Quốc văn tùng ký

Khóc ông phủ Vĩnh Tường

Trăm năm ‡ ông phủ Vĩnh Tường ôi,
Cái nợ ‡ ba sinh ‡ đã trả rồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
‡ Tung hê hồ thỉ bốn phương trời.
‡ Hạt sương dưới ‡ chiếu cau mày khóc,
‡ Giọt máu trên tay mỉm miệng cười.
‡ Năm bảy tháng trời là mấy chốc,
Trăm năm ‡ ông phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Xuân Hương thi sao

Khấp phu quân Vĩnh Tường phủ quan

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi,
‡ Thân thể coi xem đã khác rồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời.
Nắm xương dưới đất chau mày khóc,
‡ Miệng túi càn khôn thắt lại thôi.
Một tháng mấy ngày nên nỗi thế,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Tạp thảo tập

Hồ Xuân Hương khấp Vĩnh Tường phủ tri phủ

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi,
‡ Thân thể coi xem đã khác rồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời.
Nắm xương dưới đất chau mày khóc,
‡ Miệng túi càn khôn thắt lại thôi.
Một tháng mấy ngày nên nỗi thế,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Quế Sơn thi tập

Vô đề 10

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi,
‡ Ngoài ba mươi tuổi cũng một đời.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
‡ Phá tan hồ thỉ bốn phương trời.
Nắm xương dưới đất chau mày khóc,
Hòn máu trên tay mỉm miệng cười.
‡ Vì chữ tình chung nên phải viếng,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Xuân Hương thi vịnh

Khấp phu vi Vĩnh Tường tri phủ

‡ Ngàn năm ‡ ông phủ Vĩnh Tường ôi,
‡ Trống giục chiêng đưa biết mấy hồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời.
‡ Cán cân tạo hoá rơi đâu mất,
Miệng túi càn khôn thắt lại rồi.
Liệu nẻo mà đi cho mát mẻ,
‡ Ngàn năm ‡ ông phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

- Bản Đăng khoa lục sưu giảng

Điếu quan phủ Vĩnh Tường

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi,
‡ Võng giá nghênh ngang xếp cả rồi.
Chôn chặt văn chương ba thước đất,
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời.
‡ Vướng chân trong ngục ôm lòng khóc,
‡ Chảy máu trên tay mỉm miệng cười.
‡ Phúc quả công danh phó trả trời,
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ‡ ôi.

 

Chú thích:

  • [1] Nguyên là phủ Tam Đái thuộc tỉnh Sơn Tây, đến năm Minh Mệnh thứ 3 (1822) mới đổi là Vĩnh Tường.
  • [2] Từ chữ Hán “tang hồ bồng thỉ” (cung bằng gỗ dâu, tên bằng cỏ bồng). Tục cổ của người Hán xưa, hễ sinh con trai thì lấy cung dâu tên cỏ bồng bắn ra bốn phương trời, ngụ ý rằng chí làm trai phải tung hoành bốn phương.
  • [3] Nắm xương, hòn máu: hai câu ý nói nhìn cảnh chôn cất ông phủ (nắm xương dưới đất) thì đau lòng mà khóc; nhưng ngẫm đến chuyện có đứa con nhỏ bế trên tay (hòn máu trên tay) thì lại thấy mừng thầm.

[Thông tin 2 nguồn tham khảo đã được ẩn]

Thẻ: