Nhân tặng nhục 人贈肉 • Có người cho thịt

Tác giả: Nguyễn Khuyến | Năm sáng tác: Chưa rõ

人贈肉

墳間人饜足,
歸來贈余肉。
贈余非畏余,
憐余獨曠腹。
徘徊為數辭,
持之掩面哭。
適此亂離逢,
兼之窮餓促。
子意一何慇,
余心原不欲。
公西衣輕裘,
庾釜且請粟。
范蠡乘輕舟,
牛羊且大畜。
彭澤方辭歸,
且栽三徑菊。
樂天方謫居,
且搆三間屋。
嘆余病而貧,
風塵太碌碌。
老矣無能為,
何以服不穀。
不食令人饑,
食之令人辱。
不食令人疲,
食之令人俗。
感子非王孫,
知我有鮑叔。
取之何傷廉,
無容適他族。
忽忽談相忘,
清風動孤竹。

 

Nhân tặng nhục

Phần gian nhân yếm túc,
Quy lai tặng dư nhục.
Tặng dư phi uý dư,
Liên dư độc khoáng phúc.
Bồi hồi vi sổ từ,
Trì chi yểm diện khốc.
Thích thử loạn ly phùng,
Kiêm chi cùng ngã xúc.
Tử ý nhất hà ân,
Dư tâm nguyên bất dục.
Công Tây y khinh cừu,
Dữu phủ thả thỉnh túc.
Phạm Lãi thừa khinh chu,
Ngưu dương thả đại súc.
Bành Trạch phương từ quy,
Thả tài tam kính cúc.
Lạc Thiên phương trích cư,
Thả cấu tam gian ốc.
Thán dư bệnh nhi bần,
Phong trần thái lục lục.
Lão hĩ vô năng vi,
Hà dĩ phục bất cốc.
Bất thực linh nhân cơ,
Thực chi linh nhân nhục.
Bất thực linh nhân bì,
Thực chi linh nhân tục.
Cảm tử phi Vương Tôn,
Tri ngã hữu Bão Thúc.
Thủ chi hà thương liêm,
Vô dung thích tha tộc.
Hốt hốt đàm tương vong,
Thanh phong động cô trúc.

 

Dịch nghĩa

Trong đám tế mộ ai nấy đều no nê,
Có người khi về, mang thịt tặng ta.
Tặng ta không phải vì sợ ta,
Mà là thương ta đói bụng.
Ta ngậm ngùi, nói được vài lời,
Cầm lấy miếng thịt, che mặt mà khóc.
Gặp lúc loạn ly như thế này,
Lại thêm sự đói kém bức bách.
Ý người rất ân cần,
Lòng ta không phải là không muốn.
Công Tây mặc áo cừu nhẹ,
Cũng còn phải xin từng hũ, từng chõ thóc.
Phạm Lãi rong thuyền chơi,
Cũng còn nuôi từng đàn trâu dê.
Bành Trạch khi từ quan về,
Cũng còn trồng ba luống cúc.
Lạc Thiên khi bị trích đi nơi xa,
Cũng phải làm ba gian nhà.
Than ôi! Ta đau ốm, nghèo túng,
Gặp lúc phong trần lại càng ươn hèn hơn ai!
Tuổi già không làm được việc gì,
Lấy gì mà chi dùng khi không có bổng lộc?
Không ăn thì người bị đói,
Ăn vào thì người bị nhục!
Không ăn thì người bị gầy,
Ăn vào thì ra con người tục!
Cảm lòng người, ta không được như Vương Tôn,
Biết ta, đời còn có Bão Thúc.
Ta nhận đây, tưởng cũng chẳng hại gì,
Lại không phải đi kêu nài cửa khác.
Chuyện trò chốc lát, hai bên cùng chợt quên đi,
Gió mát làm rung động cây trúc đứng một mình.


人贈肉



Nhân tặng nhục

Có người cho thịt

墳間人饜足,
Phần gian nhân yếm túc,
Trong đám tế mộ ai nấy đều no nê,

歸來贈余肉。
Quy lai tặng dư nhục.
Có người khi về, mang thịt tặng ta.

贈余非畏余,
Tặng dư phi uý dư,
Tặng ta không phải vì sợ ta,

憐余獨曠腹。
Liên dư độc khoáng phúc.
Mà là thương ta đói bụng.

徘徊為數辭,
Bồi hồi vi sổ từ,
Ta ngậm ngùi, nói được vài lời,

持之掩面哭。
Trì chi yểm diện khốc.
Cầm lấy miếng thịt, che mặt mà khóc.

適此亂離逢,
Thích thử loạn ly phùng,
Gặp lúc loạn ly như thế này,

兼之窮餓促。
Kiêm chi cùng ngã xúc.
Lại thêm sự đói kém bức bách.

子意一何慇,
Tử ý nhất hà ân,
Ý người rất ân cần,

余心原不欲。
Dư tâm nguyên bất dục.
Lòng ta không phải là không muốn.

公西衣輕裘,
Công Tây y khinh cừu,
Công Tây mặc áo cừu nhẹ,

庾釜且請粟。
Dữu phủ thả thỉnh túc.
Cũng còn phải xin từng hũ, từng chõ thóc.

范蠡乘輕舟,
Phạm Lãi thừa khinh chu,
Phạm Lãi rong thuyền chơi,

牛羊且大畜。
Ngưu dương thả đại súc.
Cũng còn nuôi từng đàn trâu dê.

彭澤方辭歸,
Bành Trạch phương từ quy,
Bành Trạch khi từ quan về,

且栽三徑菊。
Thả tài tam kính cúc.
Cũng còn trồng ba luống cúc.

樂天方謫居,
Lạc Thiên phương trích cư,
Lạc Thiên khi bị trích đi nơi xa,

且搆三間屋。
Thả cấu tam gian ốc.
Cũng phải làm ba gian nhà.

嘆余病而貧,
Thán dư bệnh nhi bần,
Than ôi! Ta đau ốm, nghèo túng,

風塵太碌碌。
Phong trần thái lục lục.
Gặp lúc phong trần lại càng ươn hèn hơn ai!

老矣無能為,
Lão hĩ vô năng vi,
Tuổi già không làm được việc gì,

何以服不穀。
Hà dĩ phục bất cốc.
Lấy gì mà chi dùng khi không có bổng lộc?

不食令人饑,
Bất thực linh nhân cơ,
Không ăn thì người bị đói,

食之令人辱。
Thực chi linh nhân nhục.
Ăn vào thì người bị nhục!

不食令人疲,
Bất thực linh nhân bì,
Không ăn thì người bị gầy,

食之令人俗。
Thực chi linh nhân tục.
Ăn vào thì ra con người tục!

感子非王孫,
Cảm tử phi Vương Tôn,
Cảm lòng người, ta không được như Vương Tôn,

知我有鮑叔。
Tri ngã hữu Bão Thúc.
Biết ta, đời còn có Bão Thúc.

取之何傷廉,
Thủ chi hà thương liêm,
Ta nhận đây, tưởng cũng chẳng hại gì,

無容適他族。
Vô dung thích tha tộc.
Lại không phải đi kêu nài cửa khác.

忽忽談相忘,
Hốt hốt đàm tương vong,
Chuyện trò chốc lát, hai bên cùng chợt quên đi,

清風動孤竹。
Thanh phong động cô trúc.
Gió mát làm rung động cây trúc đứng một mình.