Sơn trà 山茶 • Ta lại người cho hoa trà

Tác giả: Nguyễn Khuyến | Năm sáng tác: Chưa rõ

山茶

春來客贈我山茶,
醉裏曚曨不辨花。
白髮蒼顏吾老矣,
紅袍金帶子真耶。
尋常細雨驚穿葉,
蕭瑟晨風怨落茄。
近日相看惟以鼻,
了無香氣一呵呵。

 

Sơn trà

Xuân lai khách tặng ngã sơn trà,
Tuý lý mông lung bất biện hoa.
Bạch phát thương nhan, ngô lão hĩ,
Hồng bào kim đới, tử chân da?
Tầm thường tế vũ kinh xuyên diệp,
Tiêu sắt thần phong oán lạc già.
Cận nhật tương khan duy dĩ tỵ,
Liễu vô hương khí nhất ha ha!

 

Dịch nghĩa

Xuân đến có người cho ta một cây sơn trà,
Trong cơn say, mắt lờ mờ chẳng nhận rõ là hoa gì.
Tóc bạc, mặt xanh, ta đã già rồi!
Áo đỏ đai vàng, quả thật là người đó a?
Mưa nhỏ tầm thường cũng sợ xuyên qua lá,
Gió sớm hiu hắt càng oán nó làm rụng mất đài hoa.
Gần đây ta chỉ xem bằng mũi,
Chẳng thấy một chút hơi thơm nào, phì cười khà khà.


山茶



Sơn trà

Ta lại người cho hoa trà

春來客贈我山茶,
Xuân lai khách tặng ngã sơn trà,
Xuân đến có người cho ta một cây sơn trà,

醉裏曚曨不辨花。
Tuý lý mông lung bất biện hoa.
Trong cơn say, mắt lờ mờ chẳng nhận rõ là hoa gì.

白髮蒼顏吾老矣,
Bạch phát thương nhan, ngô lão hĩ,
Tóc bạc, mặt xanh, ta đã già rồi!

紅袍金帶子真耶。
Hồng bào kim đới, tử chân da?
Áo đỏ đai vàng, quả thật là người đó a?

尋常細雨驚穿葉,
Tầm thường tế vũ kinh xuyên diệp,
Mưa nhỏ tầm thường cũng sợ xuyên qua lá,

蕭瑟晨風怨落茄。
Tiêu sắt thần phong oán lạc già.
Gió sớm hiu hắt càng oán nó làm rụng mất đài hoa.

近日相看惟以鼻,
Cận nhật tương khan duy dĩ tỵ,
Gần đây ta chỉ xem bằng mũi,

了無香氣一呵呵。
Liễu vô hương khí nhất ha ha!
Chẳng thấy một chút hơi thơm nào, phì cười khà khà.

Thể loại:
Trích dẫn:
Rút từ Quế Sơn Tam nguyên thi tập (A.3160), Quế Sơn thi tập (A.469), Nam âm thảo (VHv.2381).

Giai thoại kể rằng trong cuộc thi vịnh Kiều vào mùa xuân năm Ất Tị (1905) ở Hưng Yên, trong đó Chu Mạnh Trinh được giải nhất về thơ Nôm. Nguyễn Khuyến được mời làm chủ khảo, khi đọc bài vịnh đoạn Kiều mắc lận Sở Khanh của Chu đến câu: “Làng Nho người cũng coi ra vẻ, Tổ bợm ai ngờ mắc phải tay” Nguyễn Khuyến đã phê: “Rằng hay thì thật là hay, Nho đối với bợm lão này không ưa.” Chu Mạnh Trinh không bằng lòng, nên nhân ngày tết gửi tặng Nguyễn Khuyến một chậu trà với dụng ý bảo Nguyễn Khuyến đau mắt không thấy sắc đẹp. Nguyễn Khuyến làm bài thơ này gửi lại Chu Mạnh Trinh để mỉa mai.

Tuy nhiên trong sách Chu Mạnh Trinh - Thơ và giai thoại (NXB Văn hoá Thông tin, 2000), tác giả Lê Văn Ba đã đưa ra những cứ liệu thuyết phục để khẳng định rằng Chu Mạnh Trinh không phải là người tặng hoa trà cho Nguyễn Khuyến. Cũng có thuyết nói người tặng hoa trà là Dương Lâm, em Dương Khuê. Vì Nguyễn Khuyến không ưa Dương Lâm nên Dương cố ý tặng một chậu hoa hữu sắc vô hương để chơi xỏ, ý nói Nguyễn Khuyến không có mắt để nhìn người.

[Thông tin 4 nguồn tham khảo đã được ẩn]

Thẻ: