Vãn đồng niên Vân Đình tiến sĩ Dương thượng thư 輓同年雲亭進士楊尚書 • Khóc Dương Khuê tiến sĩ làng Vân Đình làm thượng thư là bạn đồng khoa

輓同年雲亭進士楊尚書

已矣楊大年，
雲樹心懸懸。
回憶登科後，
與君晨夕聯。
相敬且相愛，
遭逢如夙緣。
有時出京路，
空山聞落泉。
有時上高閣，
歌兒鳴素絃。
有時對君飲，
大白浮八延。
有時與論文，
東壁羅簡編。
厄運逢陽九，
斗升非貪天。
予老公亦老，
解組歸田圓。
往來不數得，
一遇三年前。
執手問衰健，
語言殊未愆。
公年少予歲，
予病疑公先。
忽聞公訃至，
驚起皇皇然。
予豈不厭世，
而公爭上仙。
有酒為誰買，
不買非無錢。
有詩為誰寫，
不寫為無箋。
陳蕃榻不下，
伯牙琴亦然。
公既棄予去，
予亦不公憐。
老人哭無淚，
河必強而漣。

Vãn đồng niên Vân Đình tiến sĩ Dương thượng thư

Dĩ hĩ Dương đại niên,
Vân thụ tâm huyền huyền.
Hồi ức đăng khoa hậu,
Dữ quân thần tịch liên.
Tương kính thả tương ái,
Tao phùng như túc duyên.
Hữu thời xuất kinh lộ,
Không san văn lạc tuyền.
Hữu thời thượng cao các,
Ca nhi minh tố huyền.
Hữu thời đối quân ẩm,
Đại bạch phù bát duyên.
Hữu thời dữ luận văn,
Đông bích la giản biên.
Ách vận phùng dương cửu,
Đấu thăng phi tham thiên.
Dư lão công diệc lão,
Giải tổ quy điền viên.
Vãng lai bất sổ đắc,
Nhất ngộ tam niên tiền.
Chấp thủ vấn suy kiện,
Ngữ ngôn thù vị khiên.
Công niên thiểu dư tuế,
Dư bệnh nghi công tiên.
Hốt văn công phó chí,
Kinh khởi hoàng hoàng nhiên.
Dư khởi bất yếm thế,
Nhi công tranh thượng tiên.
Hữu tửu vi thuỳ mãi,
Bất mãi phi vô tiền.
Hữu thi vi thuỳ tả,
Bất tả vi vô tiên.
Trần Phồn tháp bất hạ,
Bá Nha cầm diệc nhiên.
Công ký khí dư khứ,
Dư diệc bất công liên.
Lão nhân khốc vô lệ,
Hà tất cưỡng nhi liên.

Dịch nghĩa

Thôi thôi bác Dương đã mất rồi,
Mây chiều cây xuân, tình bạn bè nhớ nhau không dứt.
Nhớ lại sau khi thi đỗ,
Sớm tối luôn cùng nhau.
Kính trọng nhau, yêu mến nhau,
Cuộc gặp gỡ như có duyên trời định sẵn.
Có lúc cùng nhau trên con đường lên kinh đô,
Nghe tiếng suối đổ trong núi vắng.
Có lúc cùng nhau lên gác cao,
Nghe con hát gảy đàn.
Có lúc cùng nhau uống rượu,
Chén đại bạch tràn trề tám phương.
Có lúc cùng nhau bàn văn,
Phủ đông bích bày đầy sách vở.
Vận rủi ro gặp hội dương cửu,
Không tham thưng đấu lộc trời.
Tôi đã già, bác cũng đã già,
Cởi dây ấn về với vườn ruộng.
Không qua lại với nhau luôn được,
Lần gặp trước cách đã ba năm.
Cầm tay hỏi thăm khoẻ hay yếu,
Thấy bác nói năng vẫn chưa lẫn cẫn.
Bác ít tuổi hơn tôi,
Mà dường như tôi lại ốm trước bác.
Chợt nghe tin bác qua đời,
Tôi giật mình xiết bao kinh hoàng!
Tôi đâu phải không chán đời,
Mà bác vội tranh lên cõi tiên trước!
Có rượu, mua uống cùng ai?
Không mua, không phải vì không có tiền.
Có thơ, viết cho ai?
Không viết, không phải vì không có giấy
Giường Trần Phồn không hạ xuống,
Đàn Bá Nha cũng đem đốt.
Bác đã bỏ tôi mà đi,
Tôi cũng không thương bác nữa.
Người già khóc không ra nước mắt,
Can chi mà cố gượng cho giàn giụa.

輓同年雲亭進士楊尚書



Vãn đồng niên Vân Đình tiến sĩ Dương thượng thư

Khóc Dương Khuê tiến sĩ làng Vân Đình làm thượng thư là bạn đồng khoa

已矣楊大年，
Dĩ hĩ Dương đại niên,
Thôi thôi bác Dương đã mất rồi,

雲樹心懸懸。
Vân thụ tâm huyền huyền.
Mây chiều cây xuân, tình bạn bè nhớ nhau không dứt.

回憶登科後，
Hồi ức đăng khoa hậu,
Nhớ lại sau khi thi đỗ,

與君晨夕聯。
Dữ quân thần tịch liên.
Sớm tối luôn cùng nhau.

相敬且相愛，
Tương kính thả tương ái,
Kính trọng nhau, yêu mến nhau,

遭逢如夙緣。
Tao phùng như túc duyên.
Cuộc gặp gỡ như có duyên trời định sẵn.

有時出京路，
Hữu thời xuất kinh lộ,
Có lúc cùng nhau trên con đường lên kinh đô,

空山聞落泉。
Không san văn lạc tuyền.
Nghe tiếng suối đổ trong núi vắng.

有時上高閣，
Hữu thời thượng cao các,
Có lúc cùng nhau lên gác cao,

歌兒鳴素絃。
Ca nhi minh tố huyền.
Nghe con hát gảy đàn.

有時對君飲，
Hữu thời đối quân ẩm,
Có lúc cùng nhau uống rượu,

大白浮八延。
Đại bạch phù bát duyên.
Chén đại bạch tràn trề tám phương.

有時與論文，
Hữu thời dữ luận văn,
Có lúc cùng nhau bàn văn,

東壁羅簡編。
Đông bích la giản biên.
Phủ đông bích bày đầy sách vở.

厄運逢陽九，
Ách vận phùng dương cửu,
Vận rủi ro gặp hội dương cửu,

斗升非貪天。
Đấu thăng phi tham thiên.
Không tham thưng đấu lộc trời.

予老公亦老，
Dư lão công diệc lão,
Tôi đã già, bác cũng đã già,

解組歸田圓。
Giải tổ quy điền viên.
Cởi dây ấn về với vườn ruộng.

往來不數得，
Vãng lai bất sổ đắc,
Không qua lại với nhau luôn được,

一遇三年前。
Nhất ngộ tam niên tiền.
Lần gặp trước cách đã ba năm.

執手問衰健，
Chấp thủ vấn suy kiện,
Cầm tay hỏi thăm khoẻ hay yếu,

語言殊未愆。
Ngữ ngôn thù vị khiên.
Thấy bác nói năng vẫn chưa lẫn cẫn.

公年少予歲，
Công niên thiểu dư tuế,
Bác ít tuổi hơn tôi,

予病疑公先。
Dư bệnh nghi công tiên.
Mà dường như tôi lại ốm trước bác.

忽聞公訃至，
Hốt văn công phó chí,
Chợt nghe tin bác qua đời,

驚起皇皇然。
Kinh khởi hoàng hoàng nhiên.
Tôi giật mình xiết bao kinh hoàng!

予豈不厭世，
Dư khởi bất yếm thế,
Tôi đâu phải không chán đời,

而公爭上仙。
Nhi công tranh thượng tiên.
Mà bác vội tranh lên cõi tiên trước!

有酒為誰買，
Hữu tửu vi thuỳ mãi,
Có rượu, mua uống cùng ai?

不買非無錢。
Bất mãi phi vô tiền.
Không mua, không phải vì không có tiền.

有詩為誰寫，
Hữu thi vi thuỳ tả,
Có thơ, viết cho ai?

不寫為無箋。
Bất tả vi vô tiên.
Không viết, không phải vì không có giấy

陳蕃榻不下，
Trần Phồn tháp bất hạ,
Giường Trần Phồn không hạ xuống,

伯牙琴亦然。
Bá Nha cầm diệc nhiên.
Đàn Bá Nha cũng đem đốt.

公既棄予去，
Công ký khí dư khứ,
Bác đã bỏ tôi mà đi,

予亦不公憐。
Dư diệc bất công liên.
Tôi cũng không thương bác nữa.

老人哭無淚，
Lão nhân khốc vô lệ,
Người già khóc không ra nước mắt,

河必強而漣。
Hà tất cưỡng nhi liên.
Can chi mà cố gượng cho giàn giụa.